PREEK bij afscheid van de PAASKERK BAARN
Jos van Oord
17 april 2019jThuiskomen is feestvieren.
Vergeet ik niet meer toen ik een maand van huis was en fietsend naar Santiago was geweest. In ons huis stond een buffet opgesteld. Mn vrouw, kinderen, vrienden….. een heerlijk thuiskomen.
Er zijn mensen uit de Paaskerkgemeente uitgezonden naar spannende plekken in de wereld. En dan thuiskomen… och wat een ervaring.
Thuiskomen is fijn.
In de parabel wordt het beste kalf geslacht… Bij feestvieren, hoort een vetgemest kalf. Maar vegetariërs onder ons, blijf je thuisvoelen in dit verhaal… het zijn beelden.
Je broer was dood, maar is weer levend geworden. Dat moet gevierd worden. Een soort van Pesach-maaltijd. Omdat iemand opnieuw geboren is.
Het slot van de gelijkenis brengt me bij iets wat ik bij mijn afscheid wil zeggen.
Dat je meerdere malen geboren kan worden. De mens wordt steeds opnieuw geboren telkens als hij of zij een nieuw initiatief neemt of van een nieuw inzicht getuigd. Of nieuwe ervaringen opdoet. Soms sterf je duizend doden..daar weten we allemaal wel van. Maar opnieuw geboren worden…daar heb ik het nu over.
Die fysieke geboorte is er. Dat is ons allemaal overkomen…krijsend en kwetsbaar…en dan worden we groter… en dan als het goed is worden we opnieuw geboren…misschien el vaker, want de mens is nooit voltooid.
Die tweede geboorte is anders dan de 1e…
Hanna Arendt – Duitse-Amerikaans joods filosofe uit de vorige eeuw -zegt daar iets over wat mij hier helpt.
Bij de eerste geboorte speelt het WAT een rol: geslacht, afkomst, naam feitelijkheden… Wat doe je?
En bij de 2e geboorte gaat het om het WIE ….Wie we zijn? Wie ben je? Bij Wat gaat het om een opsomming van onze eigenschappen. Op de vraag WIE je bent.. dan houd je je paspoort niet omhoog, maar vertel je een verhaal. Jouw verhaal. Ervaringen, overtuigingen.
Er zijn mensen die alleen bij dat ‘WAT’ blijven, bij die eerste geboorte. Soms door noodlot. Leven is kwestie van overleven. Maar ook verdriet, noodlot kan gedragen worden als het in een verhaal gegoten wordt.
Als alleen de stem van de WATHEID overblijft dan klampen we ons vast aan de begrenzingen van huis, tuin en identiteit. De oudste zoon doet dat.
Die moet nog opnieuw geboren worden… door wel deel te gaan nemen aan het feest..en dat lukt hem nog niet. Hij mag er ook zijn. Plichtsgetrouw en het goed willen doen. De regels kennen. Hij behoort tot de groep van Farizeeërs. De wetgeleerden.
Maar om echt thuis te komen wordt je uitgenodigd in te gaan op de vraag WIE je bent .
Het is mij hier overkomen in de Paaskerk.Die 2e geboorte. Ik had dat niet meer verwacht. Het werd een tweede geboorte. Nieuwe kansen, een plek waar wat in je zit er uit komt. DE plaats in de samenleving waar verhalen klinken, gedeeld worden. Over hoop en wanhoop, verdriet en vreugde..liefde en liefde kwijt zijn..en bij het preken en bij het bidden en bij het organiseren ervaren van nieuwe kansen… ja opnieuw geboren worden… dat gebeurd ook mnet dominees.
Die jongste zoon wordt opnieuw geboren midden in de wereld…na een crisis. Maar de kerk? Kan dat ook een geboorteplek zijn? Dat had ik niet meer zo verwacht. Maar eigenlijk een pracht plek voor zo’n thuiskomen. Je zou het al die afhakers gunnen. Ik lijd wel eens aan de beeldvorming die er is over de kerk. Afgedaan, uit de tijd, duf.. Het is anders dan je denkt.
Beste mensen, je kunt een innerlijke verjongingskuur ondergaan in de kerk, de liturgie kan een vitaminekuur voor je ziel zijn, een geestelijke 'wellness' van topkwaliteit. De beste versie van jezelf kan hier naar voren komen. Zeker bij de liederen die ik vandaag koos…voel ik me als een bekeerd mens… .
En het zet je op de route van WAT naar Wie. Wie ben je? En dan mogen de verhalen klinken.
Kind van de Vader. Zoon van God. Dochter van God. Beelddrager. Zingever. Je mag als Jezus zijn: wijn, brood, licht. En wat je vandaag niet bent, mag je morgen zijn. Het leven is een kans, er is altijd een herkansing. Vergeving is mogelijk. Schuld en schaamte zijn niet het laatste. Elk moment kan je thuiskomen.
De jongste zoon is veranderd… de oudste moet dat nog… maar ook God is anders. De vader.
De jongste zoon had een beeld van de straffende God. Van schuld en schaamte. De afrekengod.
En aankomend, thuiskomend ontdekt hij dat het anders is. En op het moment dat je inziet dat God niet is wat je verwacht dan ben je het dichtst bij hem/haar…als je denkt dat je godsgeloof totaal verdwenen is , ontstaat er iets nieuws. ‘God is dood, voor mij’’, zei iemand na een van de uitvaarten die ik mocht leiden…’maar de herinnering aan hem heb jij weer levend gemaakt. Een God die dood is kan dus nog veel impact hebben. De jongste was dood en is weer levend geworden. God verdween uit Jorwerd en kwam weer terug. Ik sprak kinderen van overleden vader of moeder, 50tigers…afstand van de kerk en er niets meer van verwachten en dan bij het afscheid iets nieuws ervaren…er zitten hier mensen in de kerk die door Zin in Baarn weer nieuwe ervaringen op doen, helend, genezend, vernieuwend.
Mensen komen thuis.
Het gebeurt: wat water op je voorhoofd in de paaswake. Je kaarsje aansteken aan de nieuwe paaskaars .Het nagesprek bij de deur. De dromen dromen over een nieuw Brandpunt. . Een gebed in een huiskamer. Brood en wijn delen met 10 ouderen in Santvoorde. De bloemen voor het detentiecentrum. De COZmaaltijden met onze ouderen.Thuiskomen bij elkaar. Opnieuw geboren worden. En ontdekken, samen, dat het werkt: Dat het voelt.. Het PKN pionieren getuigt daarvan. Wij doen er ook aan…De maaltijden in de Laanstraat van Zin in Baarn. Gastvrij Baarn. De films in de Speeldoos, de andere preken in de preek van d e leek . Het is een weg…dynamisch, vloeibaar.
Er is een weg (de jongste zoon), maar er is ook een wet ( de oudste zoon)
De oudste zoon staat voor de traditie, de morele regels kennen. Prima. Ik ben in de Paaskerk ook wat zwaarder geworden ,meer van tradities gaan houden. Van principes, uitgangspunten….Maar de oudste mag nog zo goed hebben nagedacht over normen en waarden, nog zo consequent en bewust hebben gehandeld, met toewijding, met goedheid en wijsheid en overtuigt van zijn liefde voor zijn vader…. wat hij niet weet is dat ware liefde zich soms pas kan tonen als je de kruik durft te breken. ‘Als je de erfenis durft stuk te slaan’ (Desanne van Brederode) .
Als je eraan stuk durft te gaan.
De pijn aan de kerk, de pijn aan je relatie, je verleden, je heden, de pijn van het loslaten.
Is dat niet de betekenis van de weg naar Pasen… de stille week… goede vrijdag?
We hebben een gewonde god, zoals Halik dat zegt.
Als je steeds opnieuw geboren wordt. Als het geloof leeft zal je steeds weer gewond raken, blootstaan aan crises….Twijfel…aanvechting.
Maar wie dit verhaal op zich laat inwerken, zichzelf bekijkt in de spiegel als verloren zoon, als oudste zoon, als vader, wordt er stil van:
En wordt getroost. Er is een God van de compassie, de omarming. De deur staat open naar de toekomst.
Kom laten we feestvieren. Met Marleen, mens uit éen stuk. Met Kees de dansende cantor. Met een nieuw centrum bij de kerk in 2020. Met een kerk zonder banken,maar met meer speelruimte . Met een grote groep van vrijwilligers, met Zin in Baarn in het theater en café…kom laten we feestvieren…Volgende week met een nieuwe predikante, Christine. Met een god die op de uitkijk staat… met nieuwgeboren mensen… met Delf mijn gezicht op maak mij mooi. Door Huub geschreven bij de geboorte van Trijntje …
Bij onze geboorte… nu. Niet bij wat, maar bij wie? Wie ben je? Nieuwgeboren mens. Vol met kansen!!