“Ademt jouw adem in ons? ”
Preek nav Psalm 104 Vrij vertaald door Huub Oosterhuis
Paaskerk Baarn, 1 juli 2018 Viering rond thema duurzaamheid
ds Marleen Kool-Mout
Psalm 104 ‘Ademt jouw adem in mensen?’
Wij leven in bijzondere tijd.
Nog nooit was de wereld zo verbonden met elkaar. We waren nog niet eerder in staat om van zo dichtbij het leven van mensen in andere culturen te leren kennen, dieren in hun natuurlijke omgeving te volgen, ecosystemen te analyseren. Nog nooit was er zoveel kennis beschikbaar en zoveel techniek die maken dat we weten, hoe het voorstaat, met onze natuurlijke hulpbronnen, dat we met eigen ogen kunnen zien: hoe ons zwerfafval een eigen leven leidt,
ons plastic als kleffe soep door de Grote/ Stille oceaan drijft...
Nog nooit was de wereld zo verbonden met elkaar,
maar tegelijkertijd is dit ook een tijd waarin het lijkt alsof we de weg volledig kwijt zijn.
Is er onenigheid over de vraag hoe we die kennis het beste kunnen inzetten.
Weten we vaak niet waar we wel en waar we geen goed aan doen...
en bekruipt je het gevoel dat wat we doen toch maar een druppel op de gloeiende plaat lijkt te zijn...
We hebben veel in huis maar het lukt niet om de aarde duurzaam te onderhouden...
Maar en die vraag blijft ons achtervolgen....wat laten we achter?
Mensen, wij laten sporen achter.
Bij die sporen staan we hier iedere week stil... dat doen we niet zomaar. Dat doen we hier,
voor het ‘aangezicht van God’. Een teer beeld is dat.
Het kan je op een gezonde manier, nederig maken...eerbiedig: je bent mens voor het aangezicht van God. Voor mij betekent dat zoiets als, wij maken het leven niet, we ontvangen het als geschenk... Adem Geestkracht van God is het...
Zo stel ik mij die dichter voor van Psalm 104. Een mens die zich daar van bewust is, ‘k leef voor het aangezicht van de Eeuwige’.
‘Ademt jouw adem in mensen?’ zo vraagt hij wat aarzelend,
oog in oog met zijn wereld.
Hij ziet wat wij nu ook zien: mensen gewapend, mensen bedroefd, boos, onbereikbaar...,
wie kent nog de weg van de vrede?
Ademt jouw adem in ons? Het is een indringende vraag.
Wat zou je daar op antwoorden?
Ademt God in u, jou in mij? Soms even? Of, altijd. Duurzaam...
In alles wat we doen/laten of in fragmenten in stukjes van ons bestaan?
Hoe dan?
In de bijbel staat adem van God voor dat wat beweging, wat leven geeft....
Adem van God is ook een beeld voor het goede inzicht,
wat je nodig hebt om te leren onderscheiden tussen goed en kwaad,
tussen wat helend en verbindend is en wat schade en verwijdering geeft.
Door adem van God kan een mens zichzelf leren kennen,
zegt de dichter van Spreuken...want Gods adem is als een lamp die licht laat vallen op je leven...die maakt dat je eerlijk naar jezelf in relatie tot de ander durft te kijken.
Ademt God in jou in mij?
Een mooie vraagt is het... om mee te nemen. Om te overdenken. Voor jezelf en samen.
Waar en hoe zetten wij ons in voor wat leven geeft?
In hoeverre lukt het ons om te onderscheiden tussen wat goed doet en wat kwaad?
Waar zijn we de afgelopen week, in relatie tot anderen, tot de grond waarop we leven,
helend en verbindend geweest, en waar brachten we bewust/ onbewust schade/ verwijdering?
De dichter beseft ten volle dat hij deel is van een geheel....
De Psalm zit vol van wat we tegenwoordig de ecologische samenhang noemen:
het diepe besef van onderlinge verbondenheid: We zijn niet alleen.
We staan niet op onszelf. We zijn verbonden met alles wat leeft en bestaat. Dichtbij en ver weg.... En daarin met God als bron, als scheppende kracht.
Ik zie een dichter die stil staat. Mijmert. Met eerbied voor het geheim, het mysterie van leven.... en ook met moed om naar zichzelf te kijken.
Om een creatief en christelijk antwoord op de crises van ons tijd te formuleren zegt Rowan Williams, de bekende Anglicaanse bisschop, moeten we allemaal een stap achteruit zetten....en proberen te begrijpen waarom zoveel zaken die vandaag de dag mis zijn: klimaat, enorme kloof tussen arm/ rijk, vluchtelingen crisis,
Stuk voor stuk geworteld zijn in een culturele en spirituele crisis.
Kort en krachtig zegt hij, kan die crisis getypeerd worden
als een verlies van het besef van wat leven is.
Hij doelt daarmee op een besef van het leven als een netwerk van interacties,
van wederkerig geven en ontvangen, dat de wereld vormt waarin we leven.
In z’n boek zoekt hij naar een joods/christelijk antwoord op de klimaatcrisis,
We zijn het contact met het leven kwijt zegt hij, en moeten het opnieuw leren kennen.
Het hield me bezig wat hij opmerkt ..... En ook de vraag: Wat kun je doen om die verbinding te herstellen?
Rowan Williams zegt daarop, zoek het niet te ver....het ligt vlak voor je, in je eigen geloofstraditie.... in verhalen, in rituelen....
ze helpen je om je opnieuw te verbinden.
In allerlei toonaarden laat de bijbel het zien en horen hoe mensen ernaar zoeken, en ook hoe zij gevonden worden.
En steeds duikt dan dat beeld op van een mensheid die nooit zichzelf kan zijn,
zonder de zorg en de bescherming op zich te nemen,
van het leven waarvan ze deel uitmaakt.
Mensen verdwalen, worden ongelukkig als ze hun omgeving vergeten.
Als je je door die verhalen wilt laten inspireren, dan vraagt het ook dat je je daarvoor openstelt, en ze op je in laat werken.
Neem het beeld van God als Schepper.... onze Psalmdichter reikt het vandaag aan....
Het is bovendien het eerste beeld dat in de bijbel van God gegeven wordt, dat van Schepper.
God verschijnt er in Genesis, als de wind, die chaos schept tot mensenland.
En niet – en dat is belangrijk- als een krijgsman die heerst, orde op zaken stelt...
Het wezen van God is dat van een tedere, leven gevende energie.
God is door heel die Schrift heen, op allerlei wijzen voortdurend scheppend aanwezig, als kunstenaar, sprekend zo dat mensen recht wordt gedaan, als pottenbakker, landbouwer, kledingontwerper, boomkweker, voedselproducent...
God’s wezen is scheppend, creatief, beschermend, zegenend, de dieren,het land en de mensen...
En waarom sta ik bij dit beeld nu stil, omdat het verhaal ook verteld: Die Schepper God, schept de mens naar zijn beeld.
Wat van God gezegd wordt, ligt dus ook in ons, in u, in jou en mij klaar.
Beelddrager ben je. Je mag het in je leven steeds meer worden.
Mens worden, creatief, scheppend. Behoedend en bewarend.
Leven met God,
dat is co-creatie, er in gaan staan, meebewegen....
het wagen om die verbinding met leven aan te gaan, te herstellen, te versterken ....
En onthoudt daarbij dan ook nog dit.....
De God van Genesis is erg goed in sabbaticals. Hzij gaat niet altijd maar door.... Schepper God is goed in pauzes nemen.
Sabbat, het is een hebreeuws woord, dat diepe rust betekent. Diepe vrede over je werk, over wat je doet, hoe en wie je bent tov de anderen, het leven om je heen.
Net als God in het verhaal van Genesis, zouden wij, zeker ook in het kader van duurzaam leven, wat vaker van ophouden moeten weten, om te kunnen zien wat goed is om te doen....
na iedere scheppingsdag doet God een stapje terug....om pas daarna weer verder te gaan.
Neem op tijd Sabbat, een moment op de dag, een dag in de week, een week in het jaar...ieder voelt dat wel aan, of komt daar op een gegeven moment wel achter.... wat jouw basale ritme van werken en rusten is....om duurzaam met leven om te gaan: jouw leven, dat van een ander, van onze aarde, ons gemeenschappelijk huis.
Stem af op je innerlijke kompas...
we zouden dan wel eens een zachte stem kunnen gaan horen...als in de Psalm:
Dag jij en jij,
dag meisje, dag jongen...
en God noemt onze namen,
En wij worden wakker.
En we zullen het nooit meer vergeten.
Wie gaat dit aanschijn van de aarde vernieuwen?
Ja, jij met mij samen...
Want, beelddrager mag je zijn en je bent het ook.
.....
Amen.