“Gods woonplaats is onder de mensen”
Preek nav Mt 4:12-20 en Openbaring 21:1-5
Paaskerk Baarn, 22 januari 2017
1.Je hebt ze in soorten en maten, van steen, van staal, van prikkeldraad, van overtuigingen.Muren. Ze maken van vrienden, vijanden.
Ze worden gehaat gevreesd en soms ook gekoesterd. Ze benemen mensen hun vrijheid, hun leven. Zeggen: jij hoort hier niet. Hier loopt jouw toekomst dood. Want hier moet ik, moet ons leven worden beschermd.
Als wij in deze week van het gebed om eenheid bidden,
Dan kunnen wij er niet om heen....om het vele dat daar tussenstaat.
Muren tussen kerken, tussen volken, landen en streken. Muren van vooroordelen en vervreemding, muren van trots, van hardheid, hebzucht en haat. Van liefdeloosheid. Van polarisatie....jij tegenover ik.
25 jaar geleden viel de Berlijnse muur. Een groot indrukwekkend moment was dat. Het raakte aan een diep verlangen naar vrijheid. Dankbaar werd er gebeden. Gezongen. Kaarsen werden neergezet bij de brokstukken van de muur... Het was en ik herinner me dat gevoel ook echt nog, alsof de woorden van openbaring waar werden... In hetzelfde jaar werd Ceausescu doodgeschoten. Het was het begin van een nieuwe tijd zo sprak iedereen vol hoop en verwachting.Voor veel mensen werd het ook echt een nieuwe tijd....een wereld met nieuwe mogelijkheden ging open.
Maar er kwamen in de afgelopen jaren ook veel muren bij. Alleen al in Europa zijn er al weer bijna net zo veel kilometers grensversperring als in de tijd van het ijzeren gordijn.
Wereldwijd staat er zo’n 40 000 km aan zwaarbewaakte grensmuren. Waarom? Wat is dat toch dat mensen denken daar iets mee te bereiken?
Om vluchtelingen buiten te houden.... terreurstrijders te weren....om de nationale veiligheid te vergroten...Om culturen te beschermen tegen invloeden van buiten....
Als het aan Trump ligt komen er spoedig nog meer kilometers bij...om ‘illegale’ Mexianen er uit te krijgen en te houden.... wat is dat toch? Dat we land, stukjes aarde ons zo toe eigenen? zo nodig onze culturen moeten beschermen uit angst om onszelf te verliezen? Afbakenen met muren. Het werkt niet. Het kan niet. Zo omgaan met mensen met land. Ons is leven gegeven. De aarde, het land. Muren beschermen niet, ze zaaien meer angst dan dat ze goed doen tussen mensen. Muren sluiten uit, in plaats van in.
2. Daarom om al die muren die er zijn, aandacht voor eenheid. Bidden voor meer verdraagzaamheid, voor meer zachtheid en samenwerking. Meer empathie. Meer verbinding tussen mensen en volkeren.
Ik werd deze week geraakt door woorden van Obama bij zijn laatste persconferentie. ‘Omdat er meer goede dan slechte Amerikanen zijn zal het goed komen’. Ook de komende tijd onder Trump. ‘Daar’, zei hij, ‘ben ik diep vanbinnen van overtuigd’.
Ik dacht: hoe kan hij dit zeggen. Waar haalt hij de moed vandaan? Hoe durft hij?
Maar...iets beters dan dit, kon hij niet geven om de grote tweedeling in zijn land en in de wereld op dit moment te verbinden: woorden van vertrouwen. Woorden van hoop uitspreken. Wat een gave. En ik wil dat vertrouwen van hem graag vertrouwen. Maar kan ik het ook?
3.Een woord van vertrouwen.
De Schrift reikt het ook aan. Geleefd vertrouwen.
‘Ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. En ik zag het nieuwe Jeruzalem.
Gods woonplaats is onder de mensen en hij zal bij hen zijn.’ Hij zal alle tranen van hun ogen wissen. En Johannes hoorde ook nog iets: ik hoorde zeggen, schrijf het op, want wat hier gezegd wordt, is betrouwbaar en waar....
Geleefd vertrouwen is het. In de ogen van Johannes geen toekomstvisioen maar heden. Het is er al.....Misschien herinnert u zich het begin van zijn boek, Daarin vertelt hij dat het de dag van Heer is, als hij in vervoering raakt en de visioenen krijgt die hij heeft opgeschreven in zijn boek. Het is zeg maar zondag. De dag waarop wij het leven, sterven en de opstanding van jezus gedenken. Dat verhaal van leven sterker dan de dood, dat is zijn vertrekpunt. Dat is de bril waardoor hij kijkt naar de wereld om hem heen.
Die ook vol scheidsmuren zat. Vol wij/ zijdenken. Temidden van dat, deelt hij zijn visioen.
Johannes heeft Jezus waarschijnlijk niet persoonlijk gekend. Maar hij heeft hem wel ontmoet, in het effect dat hij op anderen heeft gehad, in de Geest onder zijn volgelingen, en in de verhalen die over hem verteld werden. Hij raakte zó onder de indruk van de verborgen grootheid van dit éne kleine leven, dat zijn manier van kijken erdoor veranderde. Ik heb de nieuwe hemel en de nieuwe aarde gezien, kon Johannes zeggen. Niet dat Jezus’ leven zo héél anders was dan andere levens; het was een geschiedenis van geboren worden, van dingen doen en zeggen, van conflicten en daaraan lijden, van daaraan uiteindelijk ten onder gaan. Zo heel uitzonderlijk was het niet, maar het werd zonder reserve geleefd, in totale toewijding, in overgave. In Jezus heeft Johannes iemand ontmoet die zonder terughoudendheid zag, hoorde, voelde, en dat maakte voor hem Gods essentie: ik zal er zijn, zichtbaar, hoorbaar, voelbaar. Het was een leven dat zo nabij was als mensen zichzelf maar zelden nabij kunnen komen, en precies daarin, in die nabijheid werd voor Johannes de thora vervuld, de geboden volbracht en verscheen voor hem het goddelijke. Jezus leven is voor Johannes een leven dat zozeer ‘met ons’ is dat het wel ‘God met ons’ moet zijn.,‘Immanuel’.
4. Ik zal er zijn, als Jezus die roeping eenmaal heeft verstaan .. gaat hij wonen in Kafarnaum vertelt Mattheus in zijn evangelie. Het is zo’n terloops zinnetje dat je er gemakkelijk aan voorbij gaat. Maar het meer dan een verhuisbericht.... Het laat zien: Jezus is geen voorbijganger, geen dagjesmens, hij verkeert niet als toerist onder de mensen, maar als een met een vaste verblijfplaats. Gods woonplaat is onder de mensen.
En mooi als je dan ziet waar Jezus gaat wonen. Niet in het grote Jeruzalem, het bolwerk van de orthodoxie en der vroomheid, het centrum in die tijd.... Jezus gaat wonen in achtergebleven gebied. Grensgebied. Bij mensen aan de rand. Een visserstadje aan het meer van Galilea. Karfarnaum, broednest van sociale en politieke onrust.
Dorp van Troost betekent in Kafarnaum. En als je doorleest ontdek je dat huis van hem is geen burcht met hoge muren waar Jezus zich terugtrekt. Het is er een komen en gaan van tollenaars en zondaars, Farizeeën en Schriftgeleerden... en zelfs de romeinse centurio komt bij hem over de vloer. Jezus woont in gastvrijheid zou je kunnen zeggen. Hij woont in gemeenschap. Bij hem geen gesloten deuren, niemand zal bij hem tegen een muur opbotsen, van vooroordelen, boosheid of jaloezie...
Gods woonplaats wil Mt maar bevestigen is echt onder de mensen, ons rakelings nabij.
In een mens die opstaat en dient, die er is met liefde voor de medemens op zijn weg...
Jezus als venster op God. Die muren van eenzaamheid en oordeel afbreekt met heilzame woorden, genezende daden. Het gaat om die beweging van liefde, van menselijkheid, die concreet een plek op aarde krijgt, waar God gezicht krijgt. Handen en voeten.
Vanuit dat dorpje van Troost, betrekt hij zoveel mogelijk anderen er bij...om ook op te staan. Om ook woorden van vertrouwen te delen. Om ook verbindend te leven. Muren van angst af te breken....vertrouwen op te bouwen. In jezelf, de ander, in de Eeuwige.
Dat is waar u straks ook voor wordt uitgenodigd om op te staan: als we het avondmaal vieren. Om je handen te openen en dat vertrouwen te ontvangen wat God ons geeft. ‘Wees mijn lichaam zegt Jezus. Ga in mijn Geest...
Want Gods woonplaats is onder de mensen
Als dat ergens zichtbaar worden kan, dan is het daar waar mensen gemeenschap vormen, hier, vanmorgen verbonden met wie thuis meeluisteren,
Als wij maaltijd delen en in het bestaan van alledag daar handen en voeten geven aan wat we dan vieren: het delen van leven.
In het delen van leven, daarin gebeurt het. In het leggen van verbinding.
Je reikt iemand een stuk brood aan, je wist bij iemand tranen uit de ogen...je spreekt een woord van troost, van moed, je bent er en laat weten: ik zal bij je blijven...
Dan zo geloof ik, gebeurt God...