Met vertrouwen het nieuwe binnen laten...
Paaskerk 6 januari 2019 Driekoningen
Ds Marleen Kool
Overdenking nav Mt 2:1-12
Een nieuw jaar.
Wat zal het ons brengen in ons eigen leven, onze wereld, of dichter bij huis hier in onze gemeenschap?
Ik hoop op goedheid. Op zegen in uw, in jouw, in ons leven.
Op liefde en meer vrede in het bestaan voor veel mensen.
En vooral: dat we van betekenis kunnen zijn voor elkaar, voor mensen in onze omgeving. Voor ons dorp. Op de plekken waar we komen ervan kunnen delen:
van de wijsheid, de menselijkheid, de inspiratie die wij putten uit onze rijke geloofstraditie. Dat we mogen verbinden. Beter zullen zijn voor onze aarde.
Een jaar van veranderingen...want er is veel in beweging.
Een jaar waarin we met elkaar als Paaskerk aan iets nieuws beginnen.
Bouwen gaan we, aan nieuwe ruimte: letterlijk en figuurlijk.
we hopen een nieuwe predikant te mogen verwelkomen in de loop van dit jaar
we hopen op een goede bestemming van de grond van ons Brandpunt....
een mooie opbouw/ verbouw van ruimten die we overhouden...
Je kunt je erop verheugen.... op veranderingen op iets nieuws...
En tegelijk, en dat zult u misschien wel herkennen is het ook spannend. Een avontuur. Wat zal het brengen? Wat komt er tevoorschijn? En wie doen er mee?
Verandering is ook afscheid van het vertrouwde. Afscheid van Jos.
Afscheid van onze vaste medewerkers, van Marjan, Rolf van het brandpunt...
Verandering is ook iets vertrouwds durven loslaten.
En soms gaat dat gepaard met pijn of met angst om iets kwijt te raken...wat goed was. Angst om aan iets nieuws te beginnen....
Daarover gaat het ook in het begin van de evangeliën van Mattheus en van Lucas. Over die basiservaring van een mens: de angst voor iets nieuws.
Het nieuwe dat onverwacht, ongevraagd je leven binnen komt.
Als het goddelijk kind wordt geboren dan moet God daar eerst mee aan de slag: met de angst die dit teweegbrengt in de harten van de betrokkenen.
Daarom steeds die engelen in het evangelie die zeggen: wees niet bang!
Matteus schetst eigenlijk drie verschillende reacties op die doorbraak van het nieuwe. Jozef is verward als hij hoort van haar zwangerschap.
Hij wil zijn verloofde heimelijk laten gaan.... zonder officieel juridische handelingen..... wat eigenlijk wel moest als je een verloving wilde doorbreken.
Want een vrouw die voor het huwelijk zwanger werd, moest in die dagen worden gestenigd. Zo was dat vastgelegd bij wet...
Jozef en dat siert hem, wil niet recht doen aan de letter van de wet, maar aan de mens, aan haar Maria van wie die houdt.
Hij neigt ernaar om met zorg om het nieuwe heen te bewegen....
Hij staat het niet in de weg.....maar probeert er wel op een goede manier zelf niet in al te zeer betrokken in te raken.
Toen hij dit overwoog verscheen hem in een droom een engel die zei:
wees niet bang om bij Maria te blijven....
Met het kind dat Maria ter wereld zal brengen, dringt inderdaad iets nieuws en onverwachts zijn leven binnen. Tot nu toe had hij zich altijd netjes aan de ‘regels’ gehouden, gedaan wat juist was, hij had zijn weg gevonden in het leven en in de lijn van Gods geboden geleefd, dat had hem zekerheid gegeven, vertrouwen...nu gebeurt er iets wat hij niet helemaal in de hand heeft... niet kan verklaren ook....Hij heeft de bemoediging van de engel nodig om niet bang te zijn. Om open te staan voor wat hen gegeven wordt.
De magiërs uit het oosten laten ons een tweede reactie zien op de doorbraak van het nieuwe. Hun wijsheid bestond uit de opvatting dat alles is gebaseerd op een vaste orde. Hemel en aarde stonden in een vaste verhouding tot elkaar.... zij lazen de horoscopen....maar dan zien zij een ster die anders is een die stilstaat. Zij weten: daar ontmoeten hemel en aarde elkaar....
Gefascineerd gaan ze op weg...om de pasgeboren koning, dat teken van de hemel op aarde..... te aanbidden.
Hun antwoord op het nieuwe is: het nieuwe omarmen. Opnemen in hun leven. Ze geven het nieuwe het beste wat ze in huis hebben: goud, wierook en mirre.
Hadden zij anders besloten, waren zij niet via een andere weg terug gegaan naar huis, maar langs Herodes, dan was het nieuwe dit koningskind niet tot zijn bestemming gekomen.....
Hun reactie staat haaks op die van Herodes.
De derde reactie op de angst voor het nieuwe die de evangelisten uitwerken
Herodes is bang voor het kind waar de magiërs uit het Oosten het over hebben.
Bang dat het hem zijn kop zal kosten... Dat het nieuwe hem van zijn macht kan beroven.
Dat hij zijn macht over het land en over de mensen zou verliezen...
Zijn macht kwam niet van binnenuit. Als een innerlijke kracht om leiding te geven, maar uit angst. Uit heerszucht. We kennen ze wel. Trekken zien we terug in veel machtige mannen van onze dagen als Bolsonaro, Trump, Poetin en zo kan ik nog wel even doorgaan, mensen die zichzelf groot maken, door anderen te vernederen. Weg te zetten. Bang te maken.
In zijn angst laat Herodes alle pasgeboren jongetjes van wee jaar en jonger doden....Hij zit gevangen in zijn angst. En zo bedrijft hij politiek van angst. En maakt hij mensen bang. Die angst kan je zelf ook voelen.
Hoe gaan wij om met veranderingen?
Het hangt natuurlijk af, op welk gebied de verandering zich aandient....
Maar ik stel me voor, dat trekken van hen, van de betrokkenen met wie Gods engelen in gesprek gaan, we ook in onszelf kunnen herkennen....
Niet altijd staan we open voor het nieuwe, voor verandering. Ieder kent denk ik de neiging graag iets te houden van wat ie heeft... We willen vasthouden aan onszelf. Aan ons leven. Aan wat we hebben opgebouwd.
Ook al zit dat soms vol angst. Er kan zo veel zijn in jezelf waar je angst voor voelt.
We kunnen bang zijn om onszelf te uiten. Of om fouten te maken. Bang voor het oordeel van anderen. Bang om ons te verbinden bang om als je van iemand gaat houden bezeerd te raken....gekwetst te worden. Alleen gelaten. Het kan maken, dat je het liever houdt bij wat je hebt, dan dat je het er op waagt, je aan iemand te verbinden als deze op je pad verschijnt....
Het oude ken je en van het nieuwe weten we niet wat het met zich meebrengt.
Het nieuwe dat God mensen belooft vaak bij monde van zijn boodschappers: engelen, profeten, in hun visioenen en vergezichten,
het nieuwe daagt ons uit, om het oude los te laten.
dat nieuwe is altijd de dood van het oude.
En zeggen Gods engelen dan: je hoeft niet bang te zijn dat je alles wat je vertrouwd is, kwijt raakt...
In onze dagen, in het jaar, de tijd die voor ons ligt, wordt er een groot beroep gedaan op onze bereidheid om te veranderen.... Zoals het gaat kan het niet doorgaan. Niet op het gebied van ons klimaat, niet als het gaat om de ongelijkheid, de ongerechtigheid....
‘We hebben een nieuwe mens nodig’ zei oud- diplomaat Edy Korthals Altes In de volkrant van een paar weken. 94 is hij inmiddels. Bijna blind maar nog elke dag intensief bezig met de wereld, met de vraag naar de zin van het leven, en waar het heen moet...
‘een nieuwe mens die gedreven wordt door liefde voor de medemens en de natuur; en die dat weet te vertalen in een ander economisch model en een ander veiligheidsmodel. Dat vergt een andere vorm van leven: materieel soberder, maar rijker van inhoud, met meer aandacht voor de geest.
Het gaat net als in de dagen van Jezus geboorte en Herodes macht, om een innerlijke machtswisseling.
wij willen ons leven onder controle hebben, in de hand houden.
We kunnen net als Herodes in paniek raken, als er iets nieuws ons leven binnendringt.
Maar dat hoeft niet. In paniek raken.
We kunnen het ook net als de magiërs omarmen als Maria: verwelkomen. Het ruimte geven.
We kunnen net als Jozef er naar toe groeien....
Want het nieuwe, wat in onze dagen urgent is, meer ruimte voor de geest,
heeft een schuilplaats nodig om zich te kunnen ontplooien. Om te groeien...
En soms hebben we een engel nodig die ons vertrouwen inspreekt.
Soms is er zo iemand die gewoon door er te zijn of met een lied of een gebed
dat je vertrouwen schenkt.
Met zo’n gebed sluit ik af.
Een Keltisch gebed is het.
Om het nieuwe jaar mee in te gaan.
Er is een tijd voor alles onder de zon
Een tijd om te accepteren en aan te pakken
Een tijd om neer te leggen en te laten gaan.
Laat me zeggen
Als ik er aan toe ben om
neer te leggen en te laten gaan:
van God ontvang ik
aan God geef ik terug
Gezegend de Eeuwige.
En als ik er niet aan toe ben
Maar het van me gevraagd wordt
Om neer te leggen en te laten gaan
Laat me zeggen:
Van God ontvang ik
Aan God geef ik terug
Gezegend de Eeuwige
Niets wat ik angstvallig bewaak is echt van mij
Niets wat ik in vrijheid opgeef is echt verloren
God, Alfa en Omega
Wees met me in het laten gaan
Christus, Eerste en Laatste
Weet met me in het neerleggen
Geest die is in al mijn onderweg zijn
Wees met me in het verdergaan.
Geef dankbaarheid
Als ik vreugde vind in wat goed ging
Geef vergeving
Als ik belijd waar ik tekortgeschoten ben
Geef rust
Als ik leef met wat onopgelost of onaf blijft
Geef vertrouwen
Als ik tegemoet ga wat voor me ligt.
God voor me
God naast me
God achter me
Een constante metgezel
In het oppakken en het neerleggen
In het vasthouden en het laten gaan
God voor ons
God naast ons
God achter ons
In elk seizoen de vriend die ik vertrouwen kan
In heel mijn leven de betrouwbare gids.
Amen.
