Water in de watervaten scheppen
Preek over Joh 2:1-11
Paaskerk Baarn, 14 Januari 2018
Ds. M.M. Kool - Mout
Een bruiloft. Er wordt feest gevierd. Twee mensen kiezen ervoor om elkaars licht in de ogen te zijn. Arm om de schouder. Baken bij nacht en ontij. Dak boven jouw hoofd, grond onder je voeten. Twee die ervoor kiezen voor elkaar betrouwbaar te zijn. Twee zeggen en vieren: wij zijn er voor elkaar. Koste wat het kost, zullen wij het delen: ons geluk, ons verdriet, onze verwachtingen onze toekomst. En dan ten derde dage is de wijn op en het feest zou een week duren. Op de helft van het feest is de wijn op.
Lieve mensen, u proeft het misschien al wel een beetje, Johannes schrijft zijn evangelie met dubbele bodems. Er zitten meer dan 1 lagen in zijn verhaal. Er is meer aan de hand dan het huwelijk van twee mensen. Minstens 2 of 3 lagen. Maar hoe kun je dat nou weten? Nou, dat is eigenlijk al af te lezen aan het feit dat Johannes geen enkele naam noemt. Niet van het echtpaar. Niet van de dienaren. Niet van de ceremoniemeester en de gasten. Ze zijn allemaal naamloos. Een naam noemt Johannes en dat is de naam van Jezus. Blijkbaar gaat het om hem.
In een notendop wil Johannes eigenlijk al het hele verhaal van Jezus laten horen. Een teken verhaal noemt Joh dit, Een verhaal met betekenis: Waar het in de ogen van Johannes, Jezus en God in beginsel allemaal om begonnen is.
Daarom kun je dit prachtige verhaal lezen als een gelijkenis: Het KvG lijkt op twee mensen die een bruiloft hebben. Johannes geeft hiermee een foto, een röntgenen foto van ons leven zoals dat dagelijks door ieder van ons, geleefd wordt. En wat laat dan deze foto ons over onszelf zien?
Nou, deze foto laat feestelijkheden zien: vrolijke gasten en muziek. Dansende, drinkende, vierende mensen. Als je een röntgenfoto zou maken van een bruiloft, dan zou je nog veel meer zien, ook dat wat zich binnen in hen afspeelt. Dan hoor je onder de oppervlakte andere geluiden van wie daar aan het feestvieren zijn. Dat het leven en de liefde, je ook bij de handen kan afbreken.
Dat mensen ten derde dage zomaar bepaald kunnen worden bij hun gemis aan contact, zich te midden van zovelen eenzaam kunnen voelen. Feestvreugde is net als dit verhaal, gelaagd....
feest is nooit helemaal los verkrijgbaar....
Er is, dat zal ieder herkennen, naast licht en vreugde, vaak ook schaduw en gemis.
Waar mensen hun leven delen, kun je ook schade oplopen bij elkaar, schade toebrengen aan de ander. Als je goed kijkt en luistert naar de bruiloft te Kana zie je hoor door de feestelijkheden heen de tranen van mensen. Ik zie vandaag de dag veel ‘versierde droefheid’, zei bisschop Muskens eens, in reactie op alle luidruchtige levensvreugde van de feestende mensen die hij zag in zijn stad Breda.
Ten derde dage kun je erachter komen, dat veel in het leven versierde droefheid is...
Steeds meer zie en hoor ik hoeveel het van mensen op alle vlakken mee te komen, en goede resultaten halen en bewogen zijn, goed presteren en er mooi, stralend uit zien,
Aan de buitenkant, als je van een afstandje kijkt, ziet het er wel goed uit.... zullen mensen zeggen: ‘jij hebt het wel goed voor elkaar.’ Als je naar de röntgenfoto komen de grote of kleine barsten aan het licht...onmacht, frustraties, boosheid...om wat niet lukt, alles wat ons bij de handen afbreekt. Het diepe donker in de hoofden van wie aan een depressie lijden... De hoop en ook het vertrouwen dat je hebt, is breekbaar....er lopen breuklijnen door ieders leven.
De maatschappelijke druk is hoog: je moet leuk en vrolijk zijn...maar zo leuk is het vaak niet als je met man en macht probeert aan alle eisen waar ze ook maar vandaan komen te voldoen.
Of: zo leuk is het niet....als je het gevoel hebt steeds meer toeschouwer te zijn geworden van het leven dat anderen leiden.
Ieder van ons kent die momenten, en soms duurt het een hele tijd: dat je leegloopt....dat het leven niet meer stroomt, maar stokt. Dat je zegt: mijn moed is op mijn vertrouwen is weg, de wijn is op.
En je bidt, je vraagt, je deelt het, dat je het niet begrijpt dat mensen elkaar recht in het gezicht proberen stuk te maken. Of dat je niet weet hoe het verder moet met jouw relatie met je kinderen, je partner, of met de zorg om je zieke ouder, om je naaste die niet meer wil, kan... de wijn is op, wie maakt voor jou van water wijn?
Daarom, om al dat tekort, om al die versierde droefheid, zegt Maria: ‘zij hebben geen wijn’....
En wat doet Jezus dan: vrouw wat heeft deze zorg met u en mij te maken?
Dat klinkt nogal bot. Maar Maria houdt vol, met diep vertrouwen. En dat is van belang, dat je vol blijft houden, om te delen, in gebed, in gesprek....wat jouw dwars zit, en waar voor jou versierde droefheid zit.
In de woorden van Maria hoor ik diep vertrouwen:
Jij Jezus, hebt iets te geven, wat hier verschil zal maken.
Wat heeft zij in haar zoon gezien, dat hij te schenken heeft?
Ik zou in haar plaats zeggen: een onweerstaanbaar geloof in het leven, ook als het stokt, als het vastloopt...een vast vertrouwen in de levenskracht van Gods Geest.
En ook: Jezus schenkt ruimte voor die versierde droefheid...als er iets is wat hij in zijn omgang met andere mensen laat zien, is dat het wel: dat hij licht laat vallen op hun kwetsbare kanten, op hun pijn, hun gemis.
denk maar aan Zacheus, aan de bloedvloeiende vrouw, de Samaritaanse vrouw, Jezus legt de vinger op hun pijn, op hun kwetsbaarheid, en dat maakt dat zij op hun benen worden gezet. dat het leven dat zij in zich dragen weer doorgang krijgt. Dat zij verantwoordelijkheid gaan dragen voor dat kostbare geschenk van hun leven en dat van de ander met wie zij het delen.
Het troostende in dit verhaal vind ik eigenlijk vooral dit: dat hij er is, als de bruiloft volop gaande is, en ook als de wijn op is... als de versierde droefheid aan het licht komt...
Als we zeggen: ik trek het niet meer. Ik ben leeg. Mijn moed is op. Mijn vertrouwen is weg. Wat moet ik dan.....
Jezus zegt dan tegen de bedienden: schep water in de watervaten...
Nou, dat is eigenlijk niet anders dan wat de bedienden gewend waren om te doen, daar zijn die vaten voor...doe wat gedaan moet worden... zegt Jezus dus....
kijk naar wat nu jouw dagelijkse taak is, jouw opdracht in dit leven....
elke dag opnieuw, gewoon weer doen wat er te doen staat....vul de watervaten....en ze vulden deze vol tot bovenaan....royaal.....en Jezus zegt, breng ze naar de ceremoniemeester... en het was wijn geworden...
Wat zegt dit nu over hoe Johannes God ziet?
Nou ik hoor dit erin:
Gods Geest kan onze dagelijkse woorden en daden zo aanraken dat ze als nieuw zijn. Dat is geen automatisme geen garantie maar het kan.
En als Gods Geest werkzaam wordt dan gaat dat gewoon door mensen, door wat ze doen en zeggen heen.
En die wonderen maken we mee tot op de dag van vandaag.
Ik zie het in haar, die het uithoudt er te zijn, voor haar vriendin die zo aan het leven lijdt. Voor wie het steeds zo donker is in haar hoofd...en leeg in haar hart...
In hem die na zo gekwetst te zijn in zijn relatie, weer openstaat voor de nieuwe liefde die opbloeit. Ik hoor het in de hoopvolle verhalen van wie nieuwe moed vinden, wanneer nieuw vertrouwen geboren wordt ook als een situatie eigenlijk niet veranderen kan. Daar voltrekt zich Joh 2 elke keer opnieuw....
Ik zei het al eerder, geen woord van Johannes staat er zomaar...
Dat dit alles, het water dat wijn wordt, op de derde dag gevierd wordt, wil wat zeggen:
In bijbelse zin is de derde dag, de dag van de verloren hoop: wat valt er nog te hopen op de derde dag? een of twee dagen dat gaat nog, maar na drie dagen zou je zeggen, zijn alle kansen verkeken...maar juist, de derde dag is de dag van opstanding. Nieuw begin.
De derde dag, is de dag waarop het donker moet wijken voor het licht.
Ten derde dage staat dan ook symbool voor ieder moment waarop dat gebeurt. Dat geloof, dat vertrouwen, wens ik u en ons als gemeente toe....
Dat we in staat zijn en blijven te doen wat moet worden gedaan, de watervaten vullen met water....
En wanneer de ure is gekomen dat zich een wonder voordoet, dat het vol van geest blijkt te zijn, dat we het dankbaar vieren en delen... en ontvangen.
Want daar is het als ik Johannes mag geloven Jezus in beginsel om begonnen: om een gulle toekomst voor iedereen, om leven dat stroomt voor het aangezicht van de Eeuwige. Die zegt: ik schenk jou licht in je ogen. En ik wil er zijn voor jou als dak boven je hoofd en grond onder je voeten.
Dat het zo mag zijn.
